Быйыл саха литэрэтиирэтин суругун – бичигин 125 сылынан олунньу 28 күнүгэр Тааһаҕардааҕы «Эйгэ» норуот айымньытын Дьиэтигэр «Эгэлгэ Мааска – 2025» норуот тыйаатырдарын икки ардыларыгар аһаҕас күрэх ыытылынна. Бу күрэх быйыл 15 төгүлүн ыытылынна. Аан бастаан 2006 сыллаахха саха өрөспүүбүлүкэтин норуодунай суруйааччыта, Социалистическай Үлэ Геройа Д.К.Сивцев – Суорун Омоллоон үбүлүөйдээх 100 сааһыгар ананан драматическай кэлэктииптэргэ ыытыллыбыта.
Улуу бөлөһүөк суруйааччыбыт, саха драматургиятын төрүттээбит А.И.Софронов – Алампа эппитинии: “Тыйаатыр киһи хараҕынан көрбөт олох-дьаһах кистэлэҥин көрдөрөн үөрэтэр, өйү-санааны кэҥэтэр, дириҥэтэр». Тыйаатыр ускуустубата олус киэҥ далааһыннаах, элбэх өрүттэрдээх. Киһи тыйаатырга сынньана, дьон тыйаатырга артыыстар айымньыны тыыннааҕымсытан көрдөрүүлэрин көрөн, сөҕө – махтайа кэлэллэр.
Быйылгы күрэххэ ыраахтан – чугастан норуот тыйаатырдара мустан, уопсайа 72 чулуу, талааннаах артыыстар, чаҕылхай испиктээкиллэри көрдөрдүлэр. 100 көрөөччү артыыстарга ытыс дохсун тыаһын бэлэхтээтилэр, сонун испиктээкиллэри сэргии көрдүлэр.
«Эгэлгэ Мааска- 2025» күрэх үөрүүлээх арыллыытыгар «Эйгэ» НАДь дириэктэрэ — Клавдия Васильевна Петрова уонна олохтоох дьаһалта аатыттан баһылык солбуйааччыта — Ульяна Николаевна Григорьева, тыйаатыр артыыстарын, режиссердарын эҕэрдэлээтилэр, тыйаатыр дьоро түһүлгэтэ арыллыбытынан аахтылар.
Дьүүллүүр сүбэҕэ бэрэссэдээтэлинэн Российскай Федерация театральнай диэйэтэллэрин союзтарын чилиэнэ — Семенов Арсен Николаевич, РФ үөрэҕириигэ уонна наукаҕа бочуоттаах үлэһитэ, СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, СӨ култууратын уонна үөрэҕириитин туйгуна — Новгородова Анастасия Афанасьевна, уус-уран самодеятельность бэтэрээнэ, Бүлүү улууһугар култуура уонна духуобунас сайдыытыгар үтүөтүн иһин бэлиэ хаһаайына, «Эгэлгэ» көр-күлүү норуот тыйаатырын артыыската Григорьева Наталья Дмитриевна үтүө суобастаахтык үлэлээтилэр, дьоһуннаахтык сыаналаатылар.
Норуот тыйаатырдарын ыккардыларыгар күрэҕи бастакынан И.М.Гоголев – Кындыл аатынан Бүлүүтээҕи норуот тыйаатыра Иннокентий Попов айымньытынан «Хабах Хабырыыс мүччүргэннээх сырыылара” испиктээгинэн саҕалаатылар. Режиссер – Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ Соколова Маргарита Алексеевна. Артыыстар көрдөөх бэртээхэй оруоллары хас биирдиилэрэ уратытык арыйан, дьон күлүүтүн, ытыс тыаһын ыллылар.
Иккиһинэн Үөһээ Бүлүүтээҕи И.С.Семенов аатынан Олоҥхо норуот тыйаатыра Борис Павлов айымньытынан «Кэрэтэ суох олох туругурбат” музыкальнай испиктээгинэн дьон кутун тутта. Артыыстар эчи ырыаһыттара, хамсаныылара, уот – күөс оонньооһуна өссө киэргэттэ. Режиссер – Васильева Сайыына Константиновна.
Салгыы Чочутааҕы С.И.Иванов – Чочу Сэмэнэ аатынан норуот тыйаатыра Н.М.Заболоцкай – Чысхаан айымньытынан «Мааппа” испиктээги итэҕэтиилээхтик туруоран, көрөөччү биир тыынынан көрдө. Режиссер – Трофимова Степанида Владимировна.
Бүтэһигинэн Тааһаҕардааҕы «Эгэлгэ» көр – күлүү норуот тыйаатыра Д.К.Сивцев – Суорун Омоллоон суруйуутунан “Күөх Көппө” испиктээги туруоран, көрөөччүлэри сөхтөрдүлэр, артыыстар бары уобарастарыгар киирэн, оччотооҕу кэмҥэ олорор курдук оонньоотулар, көрөөччүнү итэҕэттилэр. Режиссер – Шамаев Михаил Николаевич.
Манна даҕатан эттэххэ, соторутааҕыта, олунньу 14 -15 күннэригэр Чурапчыга өрөспүүбүлүкэтээҕи VIII төгүлүн ыытыллар “Алыптаах Мааска» норуот тыйаатырдарын фестивалларыгар кыттан, 15 норуот тыйаатыртан “Кыайыыга дьулуурун иһин” анал аатынан наҕараадаланан,кыайан – хотон, үөрүү – көтүү үктэллэнэн кэлбиттэрэ.
“Эгэлгэ Мааска — 2025” күрэх түмүгүнэн маннык наҕараадалар, бириистэр олохтоннулар:
— Кылаан Чыпчаал үрдүк аатын ылла Үөһээ Бүлүүтээҕи И.С. Семенов аатынан «Олоҥхо» норуот тыйаатыра, Борис Павлов «Сюзанна» айымньытынан «Кэрэтэ суох олох туругурбат».
— «Бастыҥ режиссер»: Сайыына Васильева, Үөһээ Бүлүү;
— «Бастыҥ дьахтар оруола»: Людмила Леонтьева, Бүлүү куората;
— «Бастыҥ эр киһи оруола»: Михаил Шамаев, Тааһаҕар нэһилиэгэ;
— «Бастыҥ иккис былаан эр киһи оруола»: Валерий Иванов, Үөһээ Бүлүү;
— «Бастыҥ иккис былаан дьахтар оруола»: Анна Ефремова, Үөһээ Бүлүү;
— «Бастыҥ грим»: Тааһаҕардааҕы «Эгэлгэ» көр-күлүү норуот тыйаатыра;
— Айымньыны чаҕылхайдык арыйбыт театр: Тааһаҕардааҕы «Эгэлгэ» көр-күлүү норуот тыйаатыра «Күөх Көппө»;
— Көрөөччү биһирэбилэ: Бүлүүтээҕи И.М. Гоголев-Кындыл аатынан норуот тыйаатыра, «Хабах Хабырыыс мүччүргэннээх сырыылара»;
— «Тааһаҕар нэһилиэгэ» (тыа сирин түөлбэтэ) муниципальнай тэриллии анал бирииһэ: Чочутааҕы С.И. Иванов-Чочу Сэмэнэ аатынан норуот тыйаатыра, «Мааппа»;
— «Бастыҥ көстүүм»: Надежда Евсеева — Мааппа оруола;
— Айымньыны бастыҥ арыйыы: Үөһээ Бүлүүтээҕи И.С. Семенов аатынан «Олоҥхо» норуот тыйаатыра, Борис Павлов «Сюзанна» айымньытынан «Кэрэтэ суох олох туругурбат»
— «Эгэлгэ» норуот театрын анал бирииһэ: Бүлүүтээҕи И.М. Гоголев-Кындыл аатынан норуот тыйаатыра, «Хабах Хабырыыс мүччүргэннээх сырыылара»
Анал бириистэри туруорбут «Тааһаҕар нэһилиэгэ» муниципальнай тэриллиигэ (тыа сирин түөлбэтэ), баһылык Каратаев Семен Самуиловичка, Н.Н.Каратаев аатынан Тааһаҕар орто оскуолатыгар, дириэктэр Львов Капитон Петровичка, «Мичээр» оҕо уһуйааныгар, сэбиэдиссэй Семенова Наталья Алексеевнаҕа, олох-дьаһах коммунальнай хаһаайыстыба Тааһаҕардааҕы учаастагар, начальник Осипов Родион Алексиичка, «Силээн» ИП Прокопьева Марта Михайловнаҕа улахан махталбытын тириэрдэбит.
Кэрэни кэрэһэлиир режиссердарбытыгар, артыыстарбытыгар, тыйаатыр ускуустубатын сэҥээрээччилэригэр баҕарабыт өссө элбэх ситиһиилэри, үрдүк чыпчааллары, биллэр-көстөр үтүө түмүктэри!
Гульнара Алексеева.
Фото Егор Афанасьевич Каратаев.