Олоҥхо — саха омук былыргы дьыллар быыстарыттан сырдык уонна хараҥа, айыы уонна абааһы аймахтара утарыта турууларын, орто дойду бухатыырын кытта күөн көрсүүлэрин туһунан уостан уоска бэриллэн кэлбит тылынан уус-уран айымньы буолар. Былыр олоҥхоһут саха ыалыгар маанылаах күндү ыалдьыт буолара.
Олоҥхоһут көмүлүөк оһох иннигэр оллоонноон олорон этэн-тыынан эҕэлдьитэн, ыллаан-туойан бардаҕына, мустубут дьон чуумпуран олорон олоҥхоһуту кытта биир турукка киирэн, олоҥхо сүдү күүһүгэр ылларан, тыыммакка да истэллэрэ. Бороҕон нэһилиэгэ былыр-былыргыттан хомус уустарынан, олоҥхоһуттарынан биллэр. Киэн туттар олоҥхоһуттарбытынан Гоголев Трофим Петрович — Олоҥхоһут Дороппуун, Каратаев Василий Осипович — Харатай Баһылай, Васильев Афанасий Софронович — Хоохура буолаллар. Биһиги нэһилиэкпитигэр Олоҥхо уонна Хомус күннэригэр аналлаах декада чэрчитинэн «Олоҥхо аптаах абылаҥа» уруһуй күрэҕэ, остуол оонньуулара о.д.а. тэрээһиннэр тиһигин быспакка ыытылыннылар. «Моҕул кугас аттаах Модун Эр Соҕотох» Гоголев Трофим Петрович — Олоҥхоһут Дороппуун кыыhа Прокопьева Наталья Трофимовна аҕатын олоҥхотун үйэтитэн таhаарбыт кинигэтэ биһиэхэ улахан көмө буолла.
Олохтоох бибилэтиэкэ үлэһиттэрэ Каратаева Саргылана Петровна, Саввинова Айталина Анатольевна алын кылаас оҕолорун, төрөппүттэрин кытта «Моҕул кугас аттаах Модун Эр Соҕотох» олоҥхо геройдарын хордуоҥканан куукула оҥорон, хамсатан, оонньоон көрдөрөн, оҕолор үөрүүлэрэ улахан. Маннык тэрээһиннэри сылын аайы кэҥэтэн, саҥа сүүрээни киллэрэн, сонуннук эбэн ыытабыт. Олоҥхону киэҥ араҥаҕа тарҕатар, үйэтитэр соруктаах тэрээһиммит кэрэхсибили ылбытынан улаханнык астынныбыт. Ону сэргэ Хомус аан дойдутааҕы күнүгэр хомуска оонньуур оҕолор хомуһу күргүөмүнэн тардыыга кытыннылар. Итини сэргэ нэһилиэктэрин уустарын билсистилэр. Ол курдук хомус уустара Мальцев Кирилл Кириллович, Чемчоев Реворий Гаврильевич, Мальцев Михаил Николаевич, Александров Александр Романович, Михайлов Аян Акимович туһунан билиилэрин хаҥаттылар.
Дьэ, ити курдук хомус лыҥкынас тыаһынан өрө көтөҕүллэн учууталлыын, оҕолуун бу бэлиэ күн эмиэ ураты тыыннанна. Норуоппут үйэлээх үгэһэ умнуллубатын, саха буоларбытынан киэн туттуоҕуҥ, кэнчээри ыччаппыт кэлэр кэскилигэр биир санаанан салайтаран үлэбитин тускуллуоҕуҥ.
Саргылана Каратаева,
Бороҕон модельнай бибилэтиэкэтин кылаабынай бибилэтиэкэрэ.