Бүлүү улууһугар чуолкайдаммыт испииһэккэ киирбит 15361 быыбардааччыттан 11770 киһи куоластаан, РФ Бэрэсидьиэнин быыбарыгар кыттыы 76,62 бырыһыаҥҥа тэҥнэстэ. Бүлүү улууһа РФ Бэрэсидьиэнин быыбарыгар кыттыыга Саха сиригэр 7 миэстэҕэ, Владимир Путины таларга 92,06 % куолаһы биэрэн 5 миэстэҕэ таҕыста.
2018 сыллаахха тэриллибит РФ Бэрэсидьиэнин сэттис быыбарыгар Бүлүү улууһа 63,7 % куолаһы биэрэн Саха сиригэр 25 миэстэҕэ сылдьыбыппытын санатыахха сөп. Быыбардарга 11770 киһи кыттыбыта бэлиэтэнэ илик түбэлтэ буолар. Онон, быйылгы быыбарга Бүлүү улууһа бэрт ситиһиилээхтик кытынна.
РФ Бэрэсидьиэнин быыбарын Бүлүүгэ ситиһиилээхтик ыытыы Саха Өрөспүүбүкэтин Киин быыбардыыр хамыыһыйатын, ТБХ (территориятааҕы быыбардыыр хамыыһыйа), бары 34 УБХ-лар (учаастактааҕы быыбардыыр хамыыһыйалар) хамаанданан үлэлэрин түмүгэ буолар.
Улуус, муниципальнай тэриллиилэр дьаһалталара быыбары үрдүк таһымнаахтык тэрийэргэ элбэх үлэни ыыппыттарын бэлиэтиир тоҕоостоох.
УБХ-лар Бүлүү улууһугар 17754 испииһэккэ киирбит быыбардааччылар ханна олороллорун, атын улууска, Дьокуускайга сылдьалларын чуолкайдаан, күннэтэ быһаччы үлэлэһэн, улууска дьиҥнээх олорор 15361 киһини быыбар испииһэгэр киллэрдилэр. Испииһэккэ киирэ сылдьар, ол эрэн, атын сирдэргэ олорооччулар сайабылыанньа биэрэн куоластыылларын УБХ-лар чилиэннэрэ ситистилэр, испииһэктэн таһаартаатылар.
— Сарсыардаттан отой да билбэт дьоммутун кытта ППЗ сайабылыанньатын олорор сиригэр үлэлиир УБХ-га биэрэриттэн саҕалыыр, күнү быһа төлөпүөнтэн түспэт этибит, — диэн УИК-тар чилиэннэрэ отчуоттарын туттара сылдьан кэпсииллэр.
Быыбардааччылар испииһэктэрин чуолкайдыырга «ИнформУИК» бырайыак төһүү күүс буолла. Хас биирдии хамыыһыйаттан 3-түү чилиэн олунньу 17 күнүттэн кулун тутар 7 күнүгэр диэри дьиэлэри кэрийдилэр, быыбардааччылары кытта көрүстүлэр, ким ханна олорорун чуолкайдаатылар.
Кулун тутар 15, 16 уонна 17 күннэригэр ыытыллыбыт үс күннээх быыбар түмүгүнэн Бүлүү улууһугар Владимир Путиҥҥа 10836 быыбардааччы эбэтэр 92,06 %, Николай Харитоновка 472 эбэтэр 4,01 %, Владислав Даванковка 291 эбэтэр 2,47 %, Леонид Слуцкайга 92 эбэтэр 0,78 % куоластарын биэрдилэр.
Муниципальнай тэриллиилэринэн куоластааһын хайдах ааста, Владимир Путиҥҥа ким элбэх куолаһы биэрэри ситистэ?
Бүлүү куорат 10 УБХ-гар 5525 быыбардааччы эбэтэр 76,30 % кэлэн куоластаатылар. Итинтэн Владимир Путиҥҥа куоластарын 92,14 % биэрдилэр. Саамай үрдүк көрдөрүү -95,22 % «Хордоҕой» быыбардыыр учаастагар ситиһилиннэ. «Интернациональнай» учаастагар — 93,79 %, «Студенческай» — 93,58 %, «Дорожнай» — 92,83 %, «Оруктаах» — 92,82 %, «Хомустаах» — 90,72 %, «Набережнай» — 90,65 %, «Бэстээх» — 90,63 %, «Октябрьскай» — 90,59 %, «Бүлүү» учаастагар быыбардааччылар 89,70 % куоластарын Владимир Путиҥҥа биэрдилэр.
Мэр Ян Попов салалтатынан куоракка дьон быыбарга тахсалларыгар элбэх бөлөх быһаччы үлэлээбитин бэлиэтиэххэ сөп.
Кыһыл Сыырга испииһэккэ киирбит 1595 быыбардааччыттан учаастактарга 961 быыбардааччы кэлэн кыттыы 60,25 % тэҥнэстэ. Урукку өттүгэр Кыһыл Сыырга быыбардааччы 25-30 % эрэ быыбарга кыттарын санаттахха, быйылгы көрдөрүү улахан ситиһиигэ киирсиэн сөп. Урут улуус көрдөрүүтүн Кыһыл Сыыр куруук аллара тардара.
Улуус, бөһүөлэк дьаһалталара, УБХ-лар күүскэ үлэлээбиттэрин түмүгэр уруккуга холоотоххо быыбарга элбэх киһи кытынна.
«Мичуринскай» быыбардыыр учаастакка Владимир Путиҥҥа быыбардааччы 89,75 %, «Староватовскай» — 91 %, «Центральнай» -89,02 % куоластарын биэрдилэр.
Владимир Путиҥҥа бырыһыанынан саамай элбэх куолаһы Хампатааҕы «Унаардаах» быыбардыыр учаастагар — 96,30 % биэрдилэр, ол эрэн, кыттыы 64,07 эрэ % буолла. «Хампа» учаастагар быыбардааччы 68,09 % кытынна, Владимир Путиҥҥа 91,80 % куоластаата.
Иккис көрдөрүүнү «Бороҕон» быыбардыыр учаастагар ситистилэр. Манна 96,15 % Владимир Путиҥҥа куоластаатылар, быыбарга кыттыы 84,55 % тэҥнэстэ.
Быыбардааччы кыттыытын уонна Владимир Путиҥҥа куоластааһын көрдөрүүлэринэн Андрей Николаев бэрэссэдээтэллээх «Хаҕын» УБХ, туһааннааҕынан 99,02 % уонна 95,07 % тиийэн, саамай үрдүк көрдөрүүнү ситистэ. Иккискэ – Христина Иванова салайааччылаах «II Күүлэт», манна быыбардааччы 92,64 % кытынна уонна 95,79 % куоластаата. Матрена Сивцева бэрэссэдээтэллээх «Өкүндү» учаастагар быыбардааччы 94,61 % кытынна, Владимир Путиҥҥа 94,94 % куоластаата.
«Баппаҕаайы» быыбардыыр учаастагар кыттыы 82,24 %, Владимир Путиҥҥа куоластааччы ахсаана 90,37 % тэҥнэстэ, «Бөкчөҥөө» — 85,14 % уонна 95,24 %, «Дьөккөн» -75,84 % уонна 89,71 %, «Кыргыдай» — 71,01 % уонна 93,33 %, «Кыадаҥда» — 85,19 % уонна 93,91 %, «I Күүлэт» — 73,51 % уонна 89,61 %, «Лөкөчөөн» -91,92 % уонна 90,38 %, «I Тоҕус» — 92,14 % уонна 91,47 %, «Тааһаҕар» — 82,41 % уонна 92,09 %, «Тоҕус» — 76,40 % уонна 88,21 %, «Тылгыны» — 73,68 % уонна 94,96 %, «Халбаакы» — 84,47 % уонна 91,59 %, «Чочу» — 81,82 % уонна 93,83 %, «Чернышевскай» -76,60 % уонна 91,43 %, «Үгүлээт» быыбардыыр учаастагар быыбарга кыттыы 95,63 % тэҥнэстэ уонна Владимир Путиҥҥа 88,56 % куоластаатылар.
Бу күннэргэ учаастактааҕы быыбардыыр хамыыһыйалар үлэлэрин түмүктэрин туттаран, отчуоттаан бүтэн эрэллэр.
Ити курдук, быйыл элбэх үбүлүөйдээх түгэннэри бэлиэтиир 2024 сылбыт быыбарга улахан ситиһииттэн саҕаланна.
Николай Куприянов.
Фотоҕа: Территориятааҕы быыбардыыр хамыыһыйа.