РФ Президенэ Владимир Путин салалтатынан Арассыыйа таһымыгар спорду өйүүргэ, сайыннарарга араас хайысхалаах тэрээһиннээх үлэ ыытыллар: элбэх спорт эбийиэктэрэ тутуллаллар, нэһилиэнньэни физическэй култуураҕа сыһыарарга араас бырагыраамалар ситиһиилээхтик үлэлииллэр.
Ии үлэ биһиэхэ эмиэ биллэр. Ааспыт 5 сылга Бүлүү улууһун ылан көрдөххө, спорт эйгэтигэр киһи хараҕар быраҕыллар уларыйыылар, биллэр-көстөр хамсааһыннар таҕыстылар.
2018 сыллаахха федеральнай бырагырааманан Бүлүү куоратыгар өр күүтүүлээх биир улахан спортивнай эбийиэк — «Эрчим» спорт комплекс үлэҕэ киирбитэ. Спорт уораҕайыгар Василий Румянцев аатынан оҕо спортивнай оскуолата ситиһиилээхтик үлэлиир.
2023 сылтан гаас хостооччулар бөһүөлэктэригэр — Кыһыл Сыырга «Спорт – олох нуормата» диэн федеральнай бырагыраама чэрчитинэн эмиэ кэтэһиилээх улахан спортивнай саала тутуута саҕаланна. Спортивнай эбийиэк былаан быһыытынан 2024 сыллаахха үлэҕэ киириэхтээх.
Улуус муниципальнай тэриллиилэрэ «Спортивнай нэһилиэктэр» диэн бырагыраамаҕа кыттыһан үлэлэспиттэрин түмүгэр спорт араас тэриллэрин ылан туһаналлар, оҕо, эдэр ыччат сөбүлээн дьарыктанар сайыҥҥы былаһааккаларын туруораллар. Билигин былаһааккалары ылбатах муниципальнай тэриллиилэр бырагыраамаҕа көхтөөхтүк кыттыһарга үлэлэһэ сылдьаллар.
Үөрэх управлениета «Хас биирдии оҕо ситиһиитэ» диэн өрөспүүбүлүкэттэҕи бырагыраама үбүнэн оскуолалар спортивнай саалаларын хапытаалынай өрөмүөннэрин ыыттарда. Урукку өттүгэр II Күүлэт уонна Халбаакы оскуолаларын спортивнай саалалара тымныыларынан биллибит буоллахтарына, билигин оҕолор физическэй култууранан уонна спордунан дьарыктаналларыгар сөптөөх усулуобуйа баар буолла диэххэ сөп.
Инники өттүгэр Бүлүү куоратыгар спорт баараҕай эбийиэктэрин тутарга улахан сыал-сорук туруорулунна. Спорт эбийиэктэрэ билиҥҥи кэмҥэ федеральнай бырагыраамалар көмөлөрүнэн эрэ тутуллар кыахтаахтара биллэр. Улуус дьаһалтата бырагыраамаларга киирсэн улахан эбийиэктэри туттарарга сорунуулаахтык үлэлии-хамсыы сылдьарын бэлиэтиэххэ сөп.
Маассабай спорду сайыннарыыга хамсааһын көстүүтэ эмиэ баар. Бүлүү улууһа ГТО нуормаларын туттарыы хамсааһынын өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастакынан өйөөбүтэ, саҕалаабыта. Ол сиэринэн, нэһилиэнньэ спордунан дьарыктанан ГТО нуормаларын туттарыытыгар Бүлүү улууһа Саха сиригэр инники күөҥҥэ сылдьар.
Икки сыллаах тэрээһиннээх үлэ түмүгүнэн Бүлүү улууһугар «ГТО нуормаларын туттарыыны кэтиир киин» тэриллибитэ. Киин салайааччытынан куорат спорка управлениетын салайааччыта Степан Федоров үлэлиир. Киин өрөспүүбүлүкэҕэ биир бастыҥ үлэлээх тэрилтэнэн биллэр.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкуруска ситиһиилээх кыттыы түмүгүнэн ГТО нуормаларын туттарарга аналлаах хас да мөлүйүөн суумалаах спорт тэриллэрэ «ГТО нуормаларын туттарыыны кэтиир киҥҥэ» бэриллэн, Уолбукка туруоруллубуттара.
Маассабай спордунан дьарыктанааччы ахсааныгар билигин оҕо уһуйааныгар сылдьар оҕоттон саҕалаан ытык кырдьаҕастарга тиийэ киирэллэр. Бүлүү улууһугар улуустааҕы спорт кэмитиэт сыыппараларынан, нэһилиэнньэ 43 % маассабай спордунан дьарыктанар.
Спорка ситиһиилэри аҕыннахха, 2021 сыллаахха Бэрдьигэстээххэ тэриллибит «Манчаары оонньууларыгар» Бүлүү улууһун хамаандата бэйэтин бөлөҕөр бэрт кыранан үһүс бириистээх миэстэҕэ тиксибэтэҕин ахтыахха сөп.
Саха сирин норуоттарын спартакиадаларыгар бэйэбит бөлөхпүтүгэр 5-6 миэстэлэри ылбыппыт.
Өрөспүүбүлүкэ нэһилиэктэрин икки ардыларыгар мас тардыһыыга «Нэһилиэк» бырайыакка» Чернышевскай нэһилиэгэ икки сыл хамаанданан субуруччу бастаата. 2023 сылга волейболга, сахаболга «Бүлүү Кубогар» хамаанданан күрэхтэһиигэ бүлүүлэр эмиэ бастаабыттара. Кэлэр сылга сылга Бүлүүгэ ити көрүҥнэргэ күрэхтэһиилэр тэриллиэхтэрэ.
Ааспыт сайын Аммаҕа доруобуйаларынан хааччахтаах спортсменнарга ыытыллыбыт «Дьулуур» спартакиадаҕа Бүлүү улууһун хамаандата бастакы бөлөххө үһүс бочуоттаах миэстэни ылары ситиспитэ. 2026 сыллаахха «Дьулуур» спартакиадата Бүлүүгэ тэриллиэхтээх.
Спорт саха национальнай көрүҥнэригэр: хабылыкка, хаамыскаҕа Бүлүү спортсменнара быйыл өрөспүүбүлүкэҕэ хамаанданан уонна биирдиилэн бастаатылар.
Быйыл Саха сирин муниципальнай тэриллиилэрин икки ардыларыгар буулдьалаах саанан ытыыга Бүлүү улууһа эмиэ инники күөҥҥэ таҕыста.
Ааспыт сайын ыытыллыбыт Саха сирин үөрэнээччилэрин спартакиадатыгар Бүлүү оҕолоро хамаанданан иккис миэстэни ылбыттара, буулдьанан ытыыга уонна көҥүл тустууга хамаанданан бириистээх миэстэлэргэ тиксибиттэрэ.
Саха сиригэр биллэр спортсменнарбыт биирдиилээн спорт араас көрүҥнэригэр дьоһун ситиһиилээхтэр.
Ааспыт күһүҥҥэ диэри өр сылларга улуустааҕы спорт кэмитиэти таһаарыылаахтык салайан үлэлэтэн кэлбит, улууска спорт сайдарыгар улахан өҥөлөөх Гаврил Евсееви үтүө тылларынан ахтыахха сөп.
Ити курдук, Бүлүү улууһугар дьон маассабай спордунан дьарыктанарыгар, оҕолору физическэй култуураҕа, спорка сыһыарыыга, саҥа эбийиэктэри тутууга, спорт тэриллэринэн хааччыйыыга үлэ тэриллэр уонна ыытыллар.
Николай Куприянов.