Быйыл күһүн, балаҕан ыйын 8, 9,10 күннэригэр Бүлүү улууһун быыбардааччылара Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын, баартыйалартан уонна биир мандаттаах уокуруктартан Ил Түмэн уонна оройуон Сэбиэтин депутаттарын талыахтара. Бу күннэргэ бэрэстэбиитэллээх уорганнар депутаттарыгар хандьытааттары бигэргэтии түмүктэннэ.
Төһө киһи баартыйалартан турбутун, бэйэтин туруоруммутун, бигэргэммитин улуустааҕы быыбар хамыһыыйатын бэрэссэдээтэлэ Тимофей Иванов билиһиннэрэр:
— Быйыл үс таһымнаах: Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын, Ил Түмэн уонна оройуон Сэбиэтин депутаттарын быыбардарын ыытар улуустааҕы быыбар хамыыһыйата үлэтин бэс ыйыттан саҕалаабыта. Хамыыһыйа чилиэннэрэ Арассыыйа Киин Быыбардыыр хамыыһыйатын тэйиччиттэн үөрэҕин ааспыттара, тест туттаран сертификат ылбыттара, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Киин Быыбардыыр хамыыһыйата тэрийэр үөрэҕэр үөрэнэллэр, видео-сибээһинэн мунньахтарга кытталлар, олохтоммут графигы тутуһан үлэ үөһүгэр сылдьаллар.
Улуустааҕы быыбар хамыыһыйатын чилиэннэрэ от ыйын 31 күнүгэр диэри депутат буолуон баҕалаах дьон докумуоннарын туттулар, араас кэтиир, көҥүллүүр уорганнарга ыытан сокуон ирдэбиллэригэр сөп түбэһэллэрин бэрэбиэркэлээтилэр.
Билэргит курдук, Быыбар Киин хамыыһыйатыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Баһылыгын дуоһунаһыгар «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйаттан билигин үлэлии сылдьар Айсен Николаев, КПРФ баартыйаттан Виктор Губарев, Арассыыйа хомуньуустара баартыйаттан Игорь Борисов уонна ЛДПР баартыйаттан Гаврил Парахин хандьытааттарынан бигэргэннилэр.
Быйыл сэттис ыҥырыылаах Ил Түмэн депутаттарын быыбардарыгар баартыйалартан турбут хандьытааттар өрөспүүбүлүкэтээҕи испииһэктэрин Саха Өрөспүүбүлүкэтин Быыбар Киин хаамыһыйата бэйэтэ бигэргэттэ. Биһиги улууспут Ил Түмэн быыбарыгар 12 №-дээх уокурук буоларын уонна ким турбутун Киин Быыбардыыр хамыыһыйа сайтыгар киирэн көрүөххүтүн сөптөөҕүн санатыахха сөп.
Улуустааҕы быыбар хамыыһыйата Ил Түмэн быыбарыгар биир мандаттаах уокурукка депутакка хандьытааттарынан турааччылартан докумуоннарын ылла, хандьытааттарынан бигэргэттэ. Ол түмүгэр, «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйаттан Егор Григорьевы, «Справедливай Арассыыйа – Кырдьык иһин» баартыйаттан Иван Кириллини, «Саҥа дьон» баартыйаттан Алексей Эверстовы уонна бэйэтин туруоруммут Айаал Петровы туох баар ирдэнэр докумуоннарын барыларын бэрэбиэркэлээн бигэргэттэ.
От ыйын 31 күнүгэр киэһэ 18 чааска оройуон Сэбиэтин депутаттарын быыбарыгар докумуоннары тутуу сокуонунан көрүллүбүт болдьоҕо түмүктэммитэ. Билиһиннэрэр буоллахха, быйылгы оройуон Сэбиэтигэр 25 депутаты, ол иһигэр, 15 депутаты баартыйалартан, 10 депутаты биир мандаттаах уокуруктартан талыахтаахпыт.
Бары биирдии мандаттаах уокуруктарга депутакка хандьытааттар турдулар диэн этиэххэ наада. «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа 10 уокурукка, «Справедливай Арассыыйа – Кырдьык иһин» баартыйа — 3, КПРФ 6 уокурукка бэйэлэрин хандьытааттарын туруордулар.
Итини сэргэ 10 уокурукка хандьытааттар бэйэлэрин туруорунуу бэрээдэгинэн докумуоннарын туттардылар уонна бигэргэтиини аастылар.
Ол курдук, Бүлүү куорат «Хотугу» уокуругар 3 хандьытаат, «Соҕуруу» — 4, «Илин» — 3, «Арҕаа» уокуругар – 3, Кыһыл Сыырга – 3, «Орто Бүлүү» — 3, «Бүлүү» – 3, «Аржаков» уокурукка – 2, «Күүлэт» – 3, «Мастаах» уокурукка 3 хандьытааттар бэйэлэрин туруоруннулар.
Баартыйа испииһэгинэн «Биир ньыгыл Арассыыйа» 20, «Справедливай Арассыыйа – Кырдьык иһин» баартыйа – 13, «Саҥа дьон» баартыйа — 9, ЛДПР — 11, КПРФ -11 чилиэннэрдээх испииһэктэрэ бигэргэннэ.
«Пенсионердар баартыйалара — Кырдьык иһин» баартыйа докумуоннарын бүтэһик күҥҥэ — от ыйын 31 күнүгэр ситэтэ суох туттаран, хамыыһыйа быһаарыытынан испииһэктэрэ бигэргэммэтэ.
Хандьытааттары туруоруу быыбар сокуоннарыгар сөп түбэһиннэрэн ыытыллыбытын тоһоҕолоон бэлиэтиэм этэ. Бу күннэргэ бигэргэммит депутакка хандьытааттар аҕытаассыйалара саҕаланыа. ТИК өттүттэн депутакка хандьыдааттар ортолоругар аҕытаассыйаны сокуону кэспэккэ хайдах ыытарга киэҥ өйдөтүү үлэтэ барда. Быыбар хампаанньатын биир эппиэттээх кэмэ сөптөөх суолу тутуһан барыа диэн эрэнэбит. Туох эмит кэһии тахсар түгэнигэр, ордук социальнай ситимнэргэ уонна Интерниэккэ, бэрээдэги көрөр уорганнар кэмигэр дьаһаллары ылыахтара.
Арассыыйа Киин Быыбардыыр хамыыһыйатын быһаарыытынан быйыл атырдьах ыйыгар хамыыһыйалар чилиэннэрэ иккитэ төхтөрүйэн быыбардааччыларга сылдьыахтара, чуолкайдыахтара. Ытыктабыллаах быыбардааччыларбыт! Учаастактааҕы быыбар хамыыһыйаларын чилиэннэрэ тиийэн биэрэр ыйытактарыгар сөптөөхтүк эпиэттииргитигэр көрдөһөбүт.
Өссө биир түгэни чорботон бэлиэтиэм этэ. Быыбардааччы балаҕан ыйын 8, 9, 10 күннэригэр пропискалаах сиригэр куоластыыр кыаҕа суох буоллаҕына, Ил Дархан уонна Ил Түмэн депутаттарын быыбардарыгар Саха сирин ханнык баҕарар бэйэтигэр табыгастаах быыбардыыр учаастагар быыбардыыр кыахтаах уонна бырааптаах.
Быыбардааччы от ыйын 24 күнүттэн балаҕан ыйын 4 күнүгэр диэри ТИК-ка, МФЦ-га пааспардаах кэлэн, Госуслуги порталга киирэн сайабылыанньа суруйуохтааҕын санатабын. ТИК Бүлүү куоратын Ленин уулуссатын 49 нүөмэрдээх дьиэтигэр 9 кабинекка үлэ күннэригэр сарсыарда 9 чаастан киэһэ 18 чааска диэри, өрөбүл күннэргэ сарсыарда 10 чаастан күнүс 14 чааска диэри үлэлиир.
Итини сэргэ, куоластыан баҕарааччы атырдьах ыйын 30 күнүттэн балаҕан ыйын 4 күнүгэр диэри ханнык баҕарар учаастактааҕы быыбардыыр хамыыһыйаҕа сайабылыанньа биэриэн сөп.
Николай Куприянов.