Ол курдук, кини Бүлүүгэ үөрэппиттэриттэн 2 чулуу уолаттара — С.М. Аржаков уонна И.Н. Барахов ааттара быйыл учууталларын үбүлүөйдээх кэмигэр Саха сирин саамай үрдүк хоту 2 чыпчаал хайаларыгар иҥэриллибитэ хайҕаллаах, чахчы да үөрүүлээх суол! Бу кылгас ыстатыйаҕа Петр Хрисанфович Староватов үгүс үөрэппит үлэһит үтүөтэ дьонуттан С.М. Аржаковынан холобурдуум.
П.Х.Староватов оскуолаҕа үөрэппит оҕото уонна кэлин элбэхтик бииргэ алтыһан үлэлээбит киһитэ Степан Максимович Аржаков буолар.
Кини Бүлүү к. (1899.09.XI) төрөөбүтэ. Бастакыттан бассабыык. САССР-ны тэрийсэр. Сахаттан бастакы үрдүк үөрэхтээх экономист. Бүлүү улууһугар Сэбиэскэй былааһы олохтуурга боломуочунайдыыр. 1921с. РСФСР Наркомнаһыгар Саха салаатын салайар. 1922-1938сс. ГПУ начальнига, Ис дьыалаҕа, эргиэҥҥэ, хааччыйыыга, сир оҥоһуутугар Норуот Хамыһаара, Кэлин Норуот Хамыһаардарын Сэбиэтин Бэрэссэдээтэлэ этэ. Репрессияланан буруйа суоҕар 1942 с. ытыллар, кэлин кырдьыга дакаастанан реабилитацияланар. Чахчыта да сырдык аата үйэлэргэ үйэтитиллэр.
1959 с. 10.01 Бүлүүгэ колхуостары холбуур райкомун уурааҕынан, Мастаах түбэтин Балаҕаччы, Кыргыдай, Хаҕын нэһилиэктэрин 3 хаһаайыстыбата Балаҕаччыга кииннээх «Степан Аржаков аатынан улахан колхуос тэриллэр». Дьэ бу мантан ыла миэхэ, 12-лээх-13-тээх уолчааҥҥа, Кыргыдайга 5-ис, 6-ыс кылаастарга үөрэнэ сылдьан, «Аржаков диэн бу кимий» диэн интэриэс бөҕөтө үөскүүр. 2 сайыны быһа Хаҕыҥҥа ыанньык ынахха С. Аржаков колхуоска үлэлээн-хамнаан, бостууктаан, дьоммор көмө, эбии төлөбүрдэнэн үөрүү-көтүү үксүүр.
Ийэлээх аҕам да бу хаһаайыстыбаҕа Хаҕыҥҥа тутаах үлэһиттэр этэ. Ону бу 1959с. Степан Аржаков колхуос сааскы фестивалыгар 3 нэһилиэктэн Хаҕын кулуубун таһыгар түспүт хаартыскаҕа көрүөххэ сөп.
Ол 1959 с. 06.XI. Бүлүү к. С.М. Аржаковка анаан бастакы пааматынньыгын туруорууга кэргэнэ Варвара Ивановна уонна кыыһа Клара улахан бочуоттаах ыалдьыт буолан, ыраахтан кэлтэрин үөрэ истэбит.
1967с. Бүлүү оройуонугар Ст. Аржаков аатынан сопхуос Чинэкэҕэ кииннээх тэриллэн, өр кэмҥэ үгүс үрдүк ситиһиилэнэн баран, 1992 с. үрэллиигэ хаһаайыстыба аата уларыйар.
1999 с. бэс ыйын 18-19 к. Бүлүү к. 365 сылынан уонна С.М. Аржаков төрөөбүтэ 100 сааһыгар аналлаах ыһыах ыһыллар. Онно бочуоттанар Аржаков кыргыттара Аида уонна Клара Степановналар, сиэнэ Сергей Галилеевич кэлэн ыалдьыттаабыттарын сэргээн аҕай көрөбүт. Дьэ онон биһиги көлүөнэ олохпутугар кытта С.М.Аржаков уонна кини учуутала П.Х. Староватов оруоллара улаханын өссө күүскэ бэлиэтиир тоҕоостоох.
Анатолий Петров –
Уу Туолата,
Бүлүүтээҕи мелиорация филиалын исписэлииһэ.