Сэтинньи 25 күнүгэр Бүлүү куоратын кырдьаҕас олохтооҕо, Россия, Саха сирин спорка, үлэҕэ бэтэрээнэ, профсоюзнай, спорт уонна физкультурнай хамсааhыны Бүлүү куоратыгар көҕүлээччи, тарҕатааччы Семенов Алексей Николаевич 85 сааhын томточчу туолар.
Ханнык баҕарар сиргэ-дойдуга коллектив холобур оҥостор, тумус туттар дьонноохбуолар. Кинилэр тэрилтэбит, куораппыт чиэһэ диэни өрө туппут, үлэҕэ эҥкилэ суох бэриниилээх, общественнай олоххо бары сатабылларын, дьоҕурдарын ууран туранүлэлиир-хамсыыр дьон буолаллар. Оннук дьонтон биирдэстэрэ Алексей Николаевич Семенов буолар. Кини 1938 сыллаахха 1 Күүлэт Уhун нэhилиэгэр колхуостаах дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Дьиэкэргэнигэр көмөлөhөр туhуттан 16 сааhыттан колхуоска оробуочайынан үлэлии киирбитэ. 1959 сыллаахха орто үөрэҕи бутэрэр соруктаах Бүлүү куоратыгар киирэн, СМУ-га болуотунньугунан үлэлии-үлэлии киэhээҥҥи ыччат оскуолатыгар үөрэммитэ. Манна үлэлиир кэмигэр икки төгүл «Коммунистическай үлэ ударнига» үрдүк ааты ылары ситиспит, Коммунистическай биригээдэ чилиэнэ буолан куорат саамай эппиэттээх объектарын тутуспута. Ол курдук, оҕо балыыһатын, санаторийын корпустарын, СМУ хонтуоратын, Ленин уулуссаҕа турар 4 квартиралаах олорор дьиэлэри туппуттара, ол дьиэлэр билигин үчүгэй туруктаах псих-балыыһа, оҕо санаторийа буолан тигинэччи үлэлии тураллар.
Дьону көҕүлүүр, тэрийэр дьоҕурунан
Бу кэмтэн саҕаламмыта кини үлэһит киһи быһыытынан буһуута-хатыыта. Кыра эрдэҕиттэн кытыгырас, сытыы-хотуу, туох да улэттэн чаҕыйан турбат буолан,үлэлээбит тэрилтэлэригэр мэлдьи учугэй үлэһит ахсааныгар сылдьара. Ону таһынан, коллектив араас көрүҥнээхобщественнайүлэтигэркыттан, спордунанутумнаахтыкдьарыктанандьону көҕүлүүр, тэрийэрдьоҕурдааҕа биллибитэ
Алексей Николаевич 1967 сылтан оройуоннааҕы олох-дьаһах комбинатыгар улэлии киирбитэ уонна 1970 сыллаахха кини салайар чаһыыны өрөмүөннүүр сыаҕа өрөспүүбүлүкэҕэ ыытыллар социалистическай куоталаһыыга бастаан, Саха сирин олох-дьаһах хааччыйыытын министиэристибэтин Грамотатынан уонна вымпелынан наҕараадаламмыта.
1973 сылтан 15 сыл ТУСМ-5 тэрилтэҕэ бухгалтерынан, кадр отделын инспекторынан, 2 отдел начальнигынан үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Манна үлэлээбит сылларын Алексей Николаевич олус күндүтүк саныыр, тоҕо диэтэххэ, букэмҥэ кини общественнай улэтэ олус таһаарыылаах уонна үтүө түмүктэрдээх буолбута. Ол курдук, ТУСМ коллектива куоракка, улуускабуолар бары дьаьалларга көхтөөхтүк кыттара, бириистээх миэстэлэри ылара. Хайыьар базатын тэрийэн, утумнаахтык дьарыктанан оройуоҥҥа, өрөспүүбүлүкэҕэ үрдүк ситиһиилэри ситиспиттэрэ. Волейболга, баскетболга, буулдьанан ытыыга, футболга аналлаах хас да кубоктары үйэ-саас тухары хаалларбыттара. Саахымакка, дуобакка, остуол тенниһигэр элбэх чемпионнар, призердар баар буолбуттара. Куоракка бастыҥ спортивнай коллектив аатын ылбыттара. Бу барыта утумнаах тэрээһинтэн, элбэх киһи сыралаах үлэтиттэн ситиһиллибитэ саарбаҕа суох.
Саамай уһуннук үлээбит тэрилтэтигэр
Саамай уһуннук үлэлээбит тэрилтэтинэн Бүлүүтээҕи электростанция буолар. Дизельнэй электростанцияҕа биир бастакы үөрэхтээх дизелист буолан, куораты уотунан хааччыйыы курдук уустук уонна эппиэтинэстээх үлэҕэ үлэлээбитэ, элбэх эдэр ыччаты уһуйбута. Бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри кэнники 15 сыл электростанцияҕа кадр инспекторынан үлэлээн,үлэһиттэри үлэҕэ аттаран туруорууга, үлэ таһаарыылаах буоларыгар сэмэй кылаатын киллэрбитэ. Электростанция историятынучугэйдикбилэрбуолан,кини 2002 сыллаахха «Вилюйская дизельная элекростанция» диэнброшюраныхомуйаноцорбутугар коллектив махталаулахан.
Итикурдук, Алексей Николаевич үлэлээбитколлективтарыгархаһан да үлэтинэрээбээһинэһинэнмуҥурдананхаалбат этэ. Кинини профком бэрэссэдээтэлинэн, физкультурнай-маассабай үлэҕэ эппиэтинэстээх сектор быһыытынан тэрилтэлэригигэр талылланүлэлиир кэмнэригэр, бытовой комбинат, ТУСМ, электростанция коллективтара куорат, оройуон, өрөспүүбүлүкэ таһымыгар ыытыллар куоталаһыыларга инники күөҥҥэ сылдьар хамаанда буоларын ситиспитэ. Үлэлээбит коллективтарыгар үлэһиттэр бэйэ-бэйэлэрин икки ардыгар сыһыаннара истиҥ уонна биир соруктаах буоларыгар элбэх сыратын биэрэн общественнай улэни тэрийэрэ, үлэһит дьон кыһалҕатын, коллектив интэриэһин араас таһымнаах дьаһалларга көмүскүүрэ, туруорсара. Уонтан тахса сыл Бүлүүтээҕи нарсудка сэтээтэлинэн талыллан атын оройуоннарга тиийэ барсан, дьыаланы көрсөн кэлэрэ. Общественнай бэрээдэги көрүүгэ көхтөөх үлэтин иһин кинини 1976 сыллаахха Миниистирдэр Сэбиэттэрин уурааҕынан «Отличный дружинник» диэн бэлиэнэн наҕараадалаабыттара.
Спорт олоҕун аргыһа
Алексей Николаевич эдэрэрдэҕиттэнбэйэтигэрүрдүк ирдэбиллээх спортсмен. Оройуонун, коллективынчиэһин араас таһымнаахспортивнайкуоталаһыыларга ситиһиилээхтик көмүскүүрэ. Олкурдук, киниөрөспүүбүлүкэхайыһарга, многоборьеҕа, оҕунан, буулдьанан ытыыгахас да төгүллээх чемпиона, призера. Икки төгүл“Манчаарыоонньууларыгар”кыттаноройуонунчиэһин көмүскээбитэ (1979, 1983 сс). Икки төгүл хайыһарынан айаҥакыттан, чөл олоҕу пропагандалыырулэҕэ сэмэйкылаатынкиллэрбитэ (1984,1987сс).
Алексей Николаевич өр сылларга оройуон спорка бэтэрээннэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн, солбуйааччытынан, ДОСААФ оройуоннааҕы бюротун чилиэнинэн, спорт техническай көрүҥнэригэр – оҕунан, буулдьанан ытыыга инструкторынан, тренеринэн, судьуйанан үлэлээбитэ. Бу үлэ чэрчитинэн эдэр ыччаты ытыыга эрчийэрэ, куоталаһыыларга бэлэмниирэ. Кини үөрэппит уола С.Д. Калачиков оҕунан ытыыга маастарга кандидат нуорматын толорбута, 1979 сыллаахха буолбут “Манчаары оонньууларыгар” кыттыбыта. Буулдьанан ытыыга эмиэ ситиһиилэр элбэх этилэр: Свиста В.А. – маастарга кандидат, Коршунов Л.И., Иванов Д.Т., Каримов М.Х., Мингазин Н.М., Дохтурова Е.И., Зубрицкая О.В., Томский Г.В. уо.д.а. – разрядник буолбуттара. Общественнай тренер быһыытынан үрдүк таһымнаах улэтин иһин ДОСААФ Саха сиринээҕи областной комитета 1985 сыллаахха Алексей Николаевиһы «За активную работу» диэн түөскэ кэтиллэр бэлиэнэн наҕараадалаабыта.
Билигин Алексей Николаевич, сынньалаҥҥа да олордор, үлэлээбит электростанциятын коллективын, улуустааҕы спорт бэтэрээннэрин уоннафизкультура, уонна спорт комитетын кытта ыкса сибээстээх, кинилэр үлэлэригэр мэлдьи көмөлөһөр, сүбэ-ама биэрэр, спортивнай куоталаһыыларга кыттар. Сааһырдым диэн спорт эйгэтин бырахпат, дьарыгын быспат. Билигин бэтэрээннэргэ аналлаах спортивнай күрэхтэһиилэргэ кыттан, сыл аайы атаҕынан, хайыһарынан сүүрүүгэ бириистээх миэстэни ылар.
Убаастыыр, киэн туттар күндү киһибитин Алексей Николаевич Семеновы 85 сааскын туолбуккунан чугас дьонуҥ, доҕотторуҥ ааттарыттан ис сүрэхпититтэн эҕэрдэлиибит уонна поэт Василий Гольдеров хоһоонунтылларынан алгыспытын тиэрдэбит. Алексей Николаевич, эн Сахаҥ сирин тиитин курдук, уһуннук да уһуннук олор, тоҕус уоҥҥун туоларгар торҕо күөҕүҥ тономмотун, сүүс сааскын туолуоххар диэри сүллэр этиҥ сааллыбатын!
Валентина Назарова, БППК преподавателэ.